Erasmus

not: Üniversitelerin açılmasına ilişkin yeni bilgiler yoktur.

Hazırlayan: MARKO ŠAPINA

GİRİŞ

Hırvatistan’a gelmeden önce her öğrenci birçok problem ve yapılması gereken şey ile karşılaşıyor. Bu yazıda öğrenciler ile Erasmus koordinatörlerinin yapması gereken şeylerden değil, ders seçme ve uyuşturmadan sonraki işlerden bahsedilecektir.

Burada olan bilgilerin çoğu daha önce Zagreb’de kalan öğrenciler ve Hırvat arkadaşlarının (buddylerinin) kendi tecrübelerine göre yazılmıştır. Bazı bilgilerin sürekli değişmesi sebebiyle kaynakları kontrol ederek güncel haberler ve değişikleri takip etmek gerekli olup bilgilerin doğruluğu ve geçerliliğini kolayca denetleyebilmek için bu belgede her zaman internet bağlantıları eklemeye çalışılmıştır.

VİZE

Avrupa Birliğinin seyahat belgesine (örneğin Bulgaristan kimliği) sahip olmayan Türk öğrencilerinin Hırvatistan’a girebilmeleri için geçerli pasaportu olması lazımdır. Normal (bordo) pasaport sahibinin Hırvatistan’a girebilmek için Ankara’daki Hırvatistan Büyükelçiliği ve ya İstanbul’daki Başkonsolosluğu veya anlaşmalı vize şirketlerinden başvuru yapması gerekiyorken, yeşil pasaport sahibinin vizeye başvurmasına gerek yok.

Corona: Hırvatistan’a seyahat edecek yolcular için zorunlu olan ve varıştan 48 saat önce yaptırılan negatif PCR testi sonucunun Hırvatistan’a ibraz edilmesi gereklidir.

Yanında ne bulundurabilirsiniz? Yolcu beraberinde 1 karton sigara, 1 litre %22’den fazla alkollü içki, 2 litre %22’den daha az alkollü likör veya köpüklü şarap, 50 gram parfüm ve 250 mililitre “eau de toilette” ile kişisel kullanıma yetecek miktarda ilaç bulundurulabilmektedir. Otuz günlük kullanım için beraberinde geçerli tıbbi dokümanla ilaç taşınabilir (ilacın üretildiği ülkenin resmi makamlarınca onaylanmış olması gerekmektedir). 

SİGORTA

Hırvatistan Cumhuriyeti, vize adayından sigorta istemektedir. Ayrıca, sigorta ölümü de kapsamalıdır. Hırvatistan’dayken Schengen vizesine başvurmayı düşünen bordo pasaport sahiplerinin sigortası Avrupa Birliğinin diğer ülkelerini de kapsamalıdır yoksa onu da kapsayan yeni bir sigortaya başvurma zorunluluğunda kalırlar.

HIRVATİSTAN’A YOLCULUK

Hırvatistan’a en kolay İstanbul’dan Zagreb’e Türk Havayollarının direk uçuşuyla gelinebilir. Uçuş iki saat sürmekte, iki şehir arasında ise haftada yedi gün bağlantı var. Aynı zamanda, Dubrovnik’e de direk uçuşlar var.

Gidiş-dönüş biletinin ortalama fiyatı 200 Euro’dur. Ocak ve Ekim aylarında gerçekleştiren ve daha önce belirtilmiş zaman süresinde kullanılması gereken promosyonlar esnasında gidiş-dönüş bileti 100 Euro’ya da alınabilir. Ayrıca Türkiye’den Saraybosna’ya da -örneğin düşük bütçeli Pegasus hava şirketiyle- ucuz biletler var bulunabilir, o şekilde gelmek isteyenlerin Saraybosna’daki havaalanından servisle merkeze, oradan otobüs terminaline gitmeleri lazım. Zagreb otobüs fiyatı 50 Euro civarında oluyor. Aynı şekilde Belgrad’a uçmak bazen daha ucuz olabilir.

Bunun yanında, ucuz uçak biletleri bazen aşağıdaki rotalarda bulunabiliyor: İzmir – Atina – Zagreb, veya Ankara – Münih – Zagreb.

(Kaynak: https://carina.gov.hr/pristup-informacijama/propisi-i-sporazumi/carinsko-zakonodavstvo/fizicke-osobe-2715/oslobodjenja-i-ogranicenja/2746; http://www.mfa.gov.tr/hirvatistan.tr.mfa)

Kabin (el) bagajı ile alakalı diğer kuraları gözden geçirmek tavsiye edilir. Düşük bütçeli hava şirketlerinde bazen bir tek kabin bagajı hakki var, diğer tüm bagajlardan ekstra ücret alınıyor. Saraybosna’dan Zagreb’e gitmek o yüzden her zaman çok daha ucuz da olmayabilir.

Corona: Koronavirüs tedbirleri kapsamında uçak içinde hareketliliği azaltmak ve sosyal mesafenin korunması için bagaj kuralları geçici süreliğine değiştirilmiştir. 8 kiloyu geçmeyen 1 parça kabin bagajı kargo kompartmanında ücretsiz taşınmaktadır. Bu süreç içerisinde 1 parça 4 kiloyu aşmayan kişisel eşya kabin içerisine kabul edilmektedir.

ZAGREB’E GELDİKTEN SONRA

Zagreb’e uçak ile geldiyseniz sınır ve gümrük kontrolünden sonra kayıtlı bagajlarınızı alıp döviz bürosu olduğu yere, çıkışa gidiyorsunuz. Paranızı daha önce bozdurmadıysanız oradan otobüs terminaline (Autobusni kolodvor, Avenija Marina Držića 4) giden servis bileti için 5 Euro’yu (35 kuna civarı) bozdurabilirsiniz. Yolculuk yaklaşık 30 dakika sürer.

Otobüsler genelde yarım saatte bir kalkmakta, güncel hareket saatlerine şu internet sitesinden bakabilirsiniz: http://www.plesoprijevoz.hr/en/page/timetable. Havaalanından gelen otobüslerin 5-10 dakikalık gecikme ile kalkabildiklerini akılda tutmak lazım. Pandemiden dolayı servis aracı içinde maske takma zorunluluğu getirilmiştir.


Toplu taşıma Zagreb’de iyi bir şekilde organize edilmiş.

https://www.google.com/maps siteyi kullanarak güzergâhınızı oluşturabilirsiniz. Yine de burada Otobüs terminalinden üç en sıkça kullanılan rotayı çizdik:

  • Trg bana Jelačić’a / Ban Yelaçiç Meydanı’na (şehir merkezine) gitmek için 6 numaralı tramvaya Črnomerec/Çırnomerets (kuzey) yönünde binip beşinci durakta inmek lazım
  • Studentski dom Stjepan Radić’e/Sıtyepan Radiç öğrenci yurduna (popüler adı „Sava yurdu”) gitmek için 5 numaralı tramvaya Prečko/Pıreçko (güney) yönünde binip on ikinci durakta inmek lazım
  • Studentski dom Ante Starčević/Ante Starçeviç öğrenci yurdu ve Studentski dom Cvjetno naselje/Tsvyetno naselye öğrenci yurduna gitmek için 5 numaralı tramvaya Prečko (güney) yönünde binip dokuzuncu durakta inmek lazım (Vjesnik)

YURDA GELDİKTEN SONRA

Yurda geldikten sonra ilk önce resepsiyona gidip pasaportunuz ile kayıt olmanız lazım. Kalacağınız bina ile odanızın anahtarı, envanter listesi vb. verilecektir. Erasmus öğrencileri sıkça aynı odalara/apartmanlara yerleştiriliyor.

Yurtta kalma ve başvuru bilgilerinin Erasmus koordinatörü tarafından verilmesi lazım. Başvuru mayıs/haziran ve ekim/kasımda gerçekleştiriyor, yurtları her öğrenci kazanamaz. Özel okullar çoğu zaman yurtta kalma imkânı sunmuyor. Yine de donem başladıktan sonra odaların birkaçı öğrencilerin gelmemelerinden dolayı sonradan veriliyor.

PARA BOZDURMASI VE BANKAMATİK KULLANMASI

Zagreb’deki bazı döviz büroları Türk lirasını bozdursa da çoğunda lira bulunmuyor dolayısıyla yabancılara Hırvatistan’a Euro ile gelmeleri tavsiye ediliyor. Genellikle döviz büroları komisyon almıyor, yine de onu her kullanışta kontrol etmekte fayda var.

Türk turistleri en çok Zagrebaçka Bankası’nın paramatiklerini kullanıyor. Türk Yapı kredi Bankası ile Zagrebaçka’nın anlaşması olduğu için o Türk bankasının kullanıcıları daha iyi faydalanabiliyor.

Büyük miktarlar ile gelenler bazen Hırvat bankalarında hesap açıyorlar. Öğrencilere yapılan indirimler ve pratik mobil uygulamasından dolayı PBZ (Privredna Banka Zagreb) öneriliyor. Bankanın aldığı aylık ücreti 10 kuna civarındadır.

SİM KARTI ALMASI

Hırvatistan’da Türk SİM kartın kullanması baya pahalı bazen de çok zor. Bu sebepten tüm öğrenciler Hırvat SİM kartını almaya karar veriyor. Birkaç operatör olmasına rağmen (A1, Tele2, T-com, Bonbon …), gençler tarafından çoğunlukla TELE2 kullanılır ve aşağıdakileri sunar:

  • Turist paketi: 55 kuna (10 gigabayt, Hırvatistan’daki tüm ağlara 200 dakika ve kontörde 10 kuna). 30 gün sonra bir turist paketi sona eriyor ve yeniden etkinleştirilemez, ‘normal’ tarifelere geçme şansı vardır; Turist paketini kullanmaya devam etmek isteyenler yeni bir kart satın almalı (telefon numarası değişir),
  • Tarife: 69 kuna (5 gigabayt, Hırvatistan’daki tüm ağlara 200 dakika/SMS).

Tabi ki daha fazla seçenek var, ancak bunlar en çok kullanılanlar. Web sitesinde daha fazla bilgi bulabilirsiniz: https://www.tele2.hr.‘Normal’ tarifeyi kullanmayı tercih edenler her ay hesaplarını minimum 69 kuna ile yenilemek zorundalar. Hesap, iki fatura ile büfede (kiosk) yenileniyor (hesaba 50 kuna ekleyen 55 kunalık ve 25 kuna ekleyen 27,50 kunalık iki tane kontör almak lazım). Hesap durumu *150# girilerek ve arama tuşuna basılarak kontrol edilir.

TOPLU TAŞIMA

Zagreb’deki toplu taşıma tramvay ve otobüslerden oluşmaktadır. Öğrencilerin bir kısmı, özellikle fakülteleri ikamet yerlerinden uzak olanlar, aylık ulaşım kartı yaptırmaya karar veriyor.

Kart Ozaljska 105 adresinde yaptırılıyor. Aylık gideri HRK 100’e mal oluyor ve her ay büfelerde (kiosklarda) uzatabiliyor. Başvuru formu şu web sitesinde mevcut: https://www.zet.hr/UserDocsImages//Dokumenti%20i%20obrasci%20za%20preuzimanje/Zahtjevi%20za%20izdavanje%20karata//Zahtjev%20za%20izdavanje%20pretplatne%20karte%20redovitih%20u%C4%8Denika%20i%20studenata%202020-2021..pdf

Kart almak istemeyenler bir yolculuk için bilet alabilirler. Tek yön biletin ücreti, kioskta alındığında 4 kuna, sürücüden ise 15 kunadır. Biletler sadece ön ve arka kapılardan basılabilir. Kullanıcının bileti olup olmadığını kontrolcü tarafından kontrol edilir. Bazı öğrenciler kontrolcü gelene kadar biletlerini basmıyor. Zagreb’de toplu taşıma ücretsiz değil!

Geceleri tramvaylar yerine, bazen otobüs hatları kullanılıyor (31, 32, 33, 34) bu yüzden gece tramvaylarına / otobüslerine binerken dikkatli olun.

ÜNİVERSİTEYE GİTMEK

Her öğrencinin oturma iznine başvurmadan önce üniversitesine gitmesi, Erasmus koordinatörüyle iletişim kurması ve ayrıntılar sorması gerekmektedir. Bazı koordinatörler o fırsatla OIB’leri ve oturma iznine başvururken gerekli olabilecek bazı belgelerini (kabul mektubu vb.) sağlar.

OİB NUMARASI ALINMASI

Hırvatistan yaşayan hem Hırvat hem diğer ülke vatandaşlarına OİB yani Kişisel Kimlik Numarası verilir. Hırvatistan’da herhangi bir prosedürü gerçekleştirmek gerekli olan bu numara, kısa süreliğine gelen yabancı öğrencilere de verilir. Bazı Erasmus koordinatörleri, öğrencilerle Zagreb’e gelmeden önce temasa geçip OIB alma işleminin hızlanması için onlardan vekalet isteyebilirler.

Ancak, varışınızdan önce yapmazlarsa geldikten sonra bunu yapma olasılıkları vardır. Her öğrencinin OIB’inin ne olduğunu sorması önemlidir, çünkü o numarayı oturma izni başvuru yapılamaz. Ayrıca işi hızlandırmak isteyenler kendileri gidip Vergi dairesinden OİB’i alabilirler.

OTURMA İZNİ

Zagreb’e varıştan sonra yapılacak şeylerin en zor kısmı muhtemelen oturma izni başvurusu. Zagreb’e vardıktan 48 saat sonra yapılması gereken iddia edilen başvuru Petrinjska ulica 30 adresinde birinci katta yapılıyor. İzne 48 saat içerisinde başvurmadığınız takdirde 100 euroya varan cezalar uygulanmaktadır.

Binanın birinci katta cihazdan numara aldıktan sonra “geçici oturma izni başvuru” formunu doldurun. Form, soldaki şalterden alınabilir veya daha önce internet sayfasından indirip doldurulabilir:

Form bu linkte mevcuttur https://mup.gov.hr/UserDocsImages//dokumenti/stranci//Obrazac%201a.pdf

Doldururken “geçici ikamet izni”ni ve “ilk kez”i işaretliyorsunuz, ardından 1. ve 2. soru (varsa), 3, 4 numaralı soruları doldurun. Sizden OİB numaranız istenecektir ancak memurlar bazen OIB numarasının daha sonra getirilmesine izin veriyorlar), 5, 6, 7 ve 8

  • 10. soruda öğrenci yurdunda ikamet edenler yurt adresi, özel konaklamada kalanlar ev adresini giriyorlar; öğrenci yurdunda kalanlar orada kalma belgesine sahip olmalıdır (veya kabul mektubuna, yani e postaya)
  • 11. ve 12. soruyu herkes dolduruyorken özel konaklamada kalanlar 13. maddeyi de doldurmalıdır; dairenin sahibinin karakola gelmesi ve 6 aydan eski olmayan mülkiyet belgesine (tapu) sahip olması çok önemlidir; ev sahibinin gelemediği takdirde noter tarafından onaylanmış bir kira sözleşmesi lazımdır
  • 14. soruyu herkes dolduruyorken yeşil pasaport sahip olmayanlar 15. a) ve b)’yi de dolduruyor
  • 16. c) ve 17. soruyu da doldurmanız lazım (sigorta şirketinin ismi ve poliçe numarasını giriyorsunuz)
  • 18 soruya HAYIR yazılıyor, diğer soruları herkes cevaplıyor

Form ve fotoğrafın yanı sıra pasaport ve vizenin kopyası, sigortanın kopyası (İngilizce), davet mektubu (İngilizce veya Hırvatça), (bazen) banka hesabında yeterli paraya sahip olma belgesi ve yurtta kalanlar için kabul mektubu veya e-posta gereklidir.

Oturma iznine başvurması Hırvatistan’a geldikten sonra 48 saat içinde yapılması gerektiği aksi taktirde ceza ödeme zorunda kalındığını söylenmesine rağmen gelişten 10 gün sonra başvuran ve ceza verilmeyen öğrenciler de var. Tabii ki en kısa sürede başvuru yapmanız tavsiye edilir.

Formun gönderilmesinin ardından, 2 ile 3 haftalık bekleme süresi vardır. Aranmadığınız takdirde karakolu arayarak başvuranın hangi memura atandığını öğrenmelisiniz. Tüm belgeler tamamlandığında, binanın zemin katında devlet pulları satın almanız ve toplam 310 kuna ödemeniz gerekir. Son olarak, başvurana, kart gelene kadar oturma kartı yerine beyaz bir kart verilir.

Hala denenmemiş ve belirsiz birkaç şey var:

  • Vize genellikle tek girişli odluğu için beyaz kartla, oturma izni kardı gelene kadar Hırvatistan’dan çıkılabilir ve tekrar Hırvatistan’a girebilir mi – Sırbistan’daki sınır kapısında ülkenin beyaz kart ile terk edilemediği durumlar oldu,
  • Adres kartta yazıldığı için adres değişikliğinde ceza var mı? (Bazı öğrenciler ilk birkaç hafta içinde adreslerini değiştirir; her değişiklik için yeni bir kart verilmesi gerektiği gibi iddialar vardır.

Bazı kuralların sürekli değiştiği, aynı zamanda bazı mamurların başka bazı formların doldurulmasını isteyebileceği unutulmamalıdır. Ayrıca, çalışma saatleri de göz önünde bulundurmalıdır. Vezneler genellikle 8:00 ile 15:00 arasında çalışır, ancak erken gelip numarayı almanız önerilir. Benzer şekilde, yaz aylarında yaz mesai saatleri de mevcut, bu nedenle memur kısa çalışır (saat 14:00’a kadar ve numara 13:00’a kadar alınabilir).


SCHENGEN VİZESİ

Diğer Avrupa Birliği ülkelerine gitmek için yeşil pasaporta sahip olmayanların Schengen vizesine başvuruda bulunması gerekir. Başvuru, herhangi bir Avrupa Birliği üye devletinin bir elçiliğinde yapılabilir. Slovenya ve Macaristan sıklıkla seçilmiş olmasına rağmen, öğrenciler genellikle vizelerin hızlı verilmesi nedeniyle İtalya ve Avusturya’yı seçmektedir.

Vize başvurusu 60 Euro tutuyor olup, yanında fotoğraf, satın alınan iade bileti ve konaklama rezervasyonunun eklenmesi gerekmektedir. Girilecek ilk ülkenin vize veren ülke olması gerektiği iddiaları var. Birçok kişi konaklamayı internetten rezerve edip onu daha sonra iptal ediyor.

Avusturya Büyükelçiliği, vize başvurusu sırasında oturma izninin en az üç ay daha geçerli olması gerektiği gibi yeni bir kurala sahiptir. İtalyaya başvuran birinin vizesi, oturma izninin sona ermesinden 10 gün önce Hırvatistan’a geri dönmesini istemektedir.

ÖĞRENCİ KARTI VE GIDA

Öğrenici kartını (popüler adı “iksica”) kullanarak yemekhanede indirimli yemekler yiyebilirsiniz. Yemekhaneler genelde hafta içinde açık olur, yurtlarda bulunan öğrenci restoranları hafta sonlarında da açık oluyor. Özelikle resmî tatillerinde ve din bayramlarında yemekhanelerin çalışma saatlerine dikkat etmek lazım.

Daha fazla bilgi resmî internet sitelerinde bulabilirsiniz: http://www.sczg.unizg.hr/prehrana/.

Öğrenci kartı fakülte tarafından veriliyor. Bazı fakülteler tüm öğrencilerinin gelmelerini bekleyip veriyor kartı, o yüzden ilk toplantıdan veya ders başlamadan önce yemekhane kullanımı ile zorluk çekebilirsiniz.

Zagreb’de Erasmus yapan Türk öğrencileri için Türkoloji Öğrencileri Kulübü üyeleri tarafından Oryantasyon çalıştayı ve kısa Hırvatça kursu düzenlenilecektir.

Türkçe versiyonu düzelten: YİĞİT CAN ÖZKAN